Parviz Shahbazi

Ganje Hozour Program #912

برنامه شماره ۹۱۲ گنج حضور

Currently 4.18/5
1
2
3
4
5

out of 131 votes

Comments (0)

Set Stream Quality

دانلود برنامه با کیفیت بالا دانلود برنامه با کیفیت پایین



Support Ganje Hozour (حمایت از گنج حضور)
Link to this video/audio
Description برنامه شماره ۹۱۲ گنج حضور اجرا: پرویز شهبازی ۱۴۰۱ تاریخ اجرا: ۱۲ آوریل ۲۰۲۲ - ۲۴ فروردین .برای دستیابی به فایل پادکست برنامه ۹۱۲ بر روی این لینک کلیک کنید PDF متن نوشته شده برنامه با فرمت - نسخه ریز مناسب پرینت PDF تمام اشعار این برنامه با فرمت - نسخه درشت PDF تمام اشعار این برنامه با فرمت خوانش تمام ابیات این برنامه - فایل صوتی خوانش تمام ابیات این برنامه - فایل تصویری برای دستیابی به اطلاعات مربوط به جبران مالی‌ بر روی این لینک کلیک کنید. مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams می‌نروم هیچ ازین خانه من در تکِ این خانه گرفتم وطن خانهٔ یارِ من و دارالقَرار(۱) کفر بُوَد نیّتِ بیرون شدن سر نهم آنجا که سرم مست شد گوش نهم سویِ تَنَن تَنْتَنَن نکته مگو، هیچ به‌‌راهم مکن راهِ من این است، تو راهم مزن خانهٔ لیلی‌ست و مجنون منم جان من اینجاست، برو جان مکن هر که درین خانه درآید ورا همچو منش باز بمانَد دهن خیز ببند آن در، امّا چه سود قارِعِ(۲) دَر گشت دو صد دَرشکن ای خُنُک آن را که سرش گرم شد ز آتشِ رویِ چو تو شیرین ذَقَن(۳) آن رخِ چون ماه به بُرقَع(۴) مپوش ای رخِ تو حسرتِ هر مرد و زن این درِ رحمت که گشادی، مبند ای درِ تو قبلهٔ هر مُمتَحَن شمع تویی، شاهد تو، باده تو هم تو سهیلی(۵) و عقیقِ یَمَن(۶) باقیِ عمر از تو نخواهم برید حلقه به گوشِ توام و مُرتَهَن(۷) می‌نَرَمَد شیرِ من از آتشت می‌نَرَمَد پیلِ من از کرگدن تو گل و من خار که پیوسته‌ایم بی‌گل و بی‌خار نباشد چمن من شب و تو ماه، به تو روشنم جانِ شبی، دل ز شبم برمکن شمع تو پروانهٔ جانم بسوخت سر پیِ شُکرانه نهم بر لگن جانِ من و جانِ تو هر دو یکی‌ست گشته یکی جان پنهان در دو تن جان من و تو چو یکی آفتاب روشن ازو گشته هزار انجمن وقتِ حضورِ تو دوتا(۸) گشت جان رَسته شد از تفرقهٔ خویشتن تن زدم از غیرت و خامش شدم مُطربِ عُشّاق، بگو تن مزن خطّهٔ تبریز و رخِ شمسِ دین ماهیِ جان راست چو بحرِ عَدَن(۹) (۱) دارُالْقَرار: سرای آرامش، فضای یکتایی، سرای جاوید (۲) قارِع: کوبنده، کوبندهء در (۳) ذَقَن: چانه، زنخدان (۴) بُرقَع: نقاب، روبند (۵) سُهيل یَمَن: روشن ترین ستارهٔ صورت فلکی، پس از شِعرای یمانی، که در بالای یمن در شب‌های آخر تابستان دیده می‌شود. قدما گمان می‌کردند سرخی و خوش‌رنگی سیب و همچنین خوشبویی ادیم از اثر تابش سهیل است. (۶) عقیقِ یَمَن: عقیقِ یَمَن در مرغوبیت مشهور است. (۷) مرتهن: گروگان (۸) دوتا: خمیده (۹) عَدَن: بندر و سرزمینی در جنوب عربستان که مروارید آن مشهور است. --------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams می‌نروم هیچ ازین خانه من در تکِ این خانه گرفتم وطن مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۲۶۲۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #2620 در سفر گر رُوم بینی یا خُتَن(۱۰) از دلِ تو کی رود حُبُّ‌الْوَطَن(۱۱)؟‏ (۱۰) خُتَن: سرزمينى در تركستان (۱۱) حُبُّ‌الْوَطَن: علاقه به وطن ------------ حدیث «حُبُّ‌الْوَطَن مِنَ الاْيمانِ.» «وطن‌دوستی از ایمان است.» مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۲۰۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #2209 مشورت را زنده‌ای باید نکو که تو را زنده کند، وآن زنده کو؟ ای مسافر با مسافر رایْ زَن زانکه پایت لنگ دارد رایِ زن از دَمِ حُبُّ الْوَطَن بگذر مَایست که وطن آن سوست، جان این سوی نیست گر وطن خواهی، گذر زآن سویِ شَط(۱۲) این حدیثِ راست را کم خوان غلط(۱۳) (۱۲) شَطّ: کناره رود و دریا، در اینجا منظور عالم فانی و ناپایدار است. رود هشیاری جسمی و گذرا. (۱۳) کم خوان غلط: اصلاً غلط مخوان --------------- مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۱۵۰۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #1507 کالهٔ معیوب بخْریده بُدم شُکر کز عیبش پگَه(۱۴) واقف شدم پیش از آن کز دست، سرمایه شدی عاقبت معیوب بیرون آمدی مال رفته، عمر رفته، ای نَسیب(۱۵) مال و جان داده پی کالهٔ مَعیب(۱۶) رخت دادم، زَرِّ قلبی بِسْتَدَم شادِ شادان سویِ خانه می‌شدم شُکر کین زر، قلب پیدا شد کنون پیش از آنکه عُمْر بگذشتی فزون قلب ماندی تا ابد در گردنم حیف بودی عمر ضایع کردنم چون پگَه‌تر قلبیِ او رُو نمود پایِ خود زُو واکَشَم من زود زود (۱۴) پگَه: مخفّفِ پگاه، به معنی صبحِ زود، بهنگام، زود (۱۵) نَسیب: عالی‌نَسَب، نژاده، اصیل (۱۶) مَعیب: عیب‌دار --------------- مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۵۹۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #590 گر گریزی بر امیدِ راحتی زآن طرف هم پیشت آید آفتی هیچ کُنجی بی‌دَد(۱۷) و بی‌دام نیست جز به خلوت‌گاهِ حق، آرام نیست (۱۷) دَد: حیوانِ درّنده و وحشی --------------- مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۴۲۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #1421 می‌رود از سینه‌ها در سینه‌ها از رهِ پنهان، صلاح و کینه‌ها مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۲۶۳۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #2636 از قَرین(۱۸) بی‌قول و گفت‌وگوی او خو بدزدد دل نهان از خوی او (۱۸) قَرین: همنشین --------------- مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۶۴۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #649 اختیار آن را نکو باشد که او مالکِ خود باشد اندر اِتَّقُوا(۱۹) چون نباشد حفظ و تقوی، زینهار(۲۰) دور کن آلت، بینداز اختیار (۱۹) اِتَّقُوا: تقوا پیشه کنید، پرهیز‌ کنید. (۲۰) زینهار: برحذر باش؛ کلمهٔ تنبیه --------------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۸۳۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #834 گفت حق که بندگانِ جفتِ عَوْن بر زمین آهسته می‌رانند و هَوْن(۲۱) « حق تعالی فرموده است: بندگانی که مشمول یاری و عنایت حق قرار گرفته اند، در روی زمین به آهستگی و فروتنی، (تسلیم و فضا گشایی)، گام بر می دارند.» قرآن کریم، سوره فرقان (۲۵)، آیه ۶۳ Quran, Sooreh Al-Furqaan(#25), Line #63 « وَعِبَادُ الرَّحْمَٰنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا » « بندگان خداى رحمان كسانى هستند كه در روى زمين به فروتنى راه مى‌روند. و چون جاهلان آنان را مخاطب سازند، به ملايمت سخن گويند.» « و بندگان خاصّ خدا آنان اند که در روی زمین با تسلیم و فضا گشایی و با خرد ورزی زندگی می کنند. و اگر به ایشان خطاب کنند: «نادان»، ایشان در مقابل آن فضا گشایی می کنند و سخنی خوب و بایسته می گویند.» پا برهنه چون رَوَد در خارزار؟ جز به وقفه و فِکرَت(۲۲) و پرهیزگار این قضا می‌گفت، لیکن گوششان بسته بود اندر حجابِ جوششان چشم‌ها و گوش‌ها را بسته‌اند جز مر آنها را که از خود رَسته‌اند جز عنایت که گشاید چشم را؟ جز محبّت که نشاند خشم را؟ جهدِ بی توفیق خود کس را مباد در جهان، وَاللهُ اَعلَم بِالسَّداد(۲۳) «الهی که در این جهان، کسی گرفتار تلاش بیهوده (کار بی مزد یا کوشش بدون موفقیت) نشود. خداوند به راستی و درستی داناتر است.» (۲۱) هَون: نرمی و آسانی (۲۲) فِکرَت: اندیشه (۲۳) سَداد: راستی و درستی --------------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۶۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #268 حَزم(۲۴)، سُوء الظن گفته‌ست آن رسول هر قدم را دام می‌دان ای فَضول(۲۵) (۲۴) حَزم: تامّل با هشیاریِ نظر (۲۵) فَضول: زیاده‌گو، کسی که به کارهای غیر ضروری بپردازد. --------------- مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۲۳۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #2230 همچنین حُبُّ‌الْوَطن باشد درست تو وطن بشناس، ای خواجه نخست مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۸۰۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #3807 مسکنِ یارست و، شهرِ شاهِ من پیشِ عاشق این بُوَد حُبُّ‌الْوَطَن مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۴۵۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3456 اَنْصِتُوا را گوش کن، خاموش باش چون زبانِ حق نگشتی، گوش باش‏ مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۶۹۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3692 پس شما خاموش باشید اَنصِتُوا تا زبان‌تان من شوم در گفت و گو قرآن کریم، سوره اعراف (۷)، آیه ۲۰۴ Quran, Sooreh Al-Araaf (#7), Line #204 «وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ.» «چون قرآن خوانده شود به آن گوش فرا دهيد و خاموش باشيد، شايد مشمول رحمت خدا شويد.» مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۳۸۳۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #3838 غیرِ مُردن هیچ فرهنگی دگر در نگیرد با خدای، ای حیله‌گر یک عنایت بِهْ ز صد گون اجتهاد جهد را خوف است از صد گون فَساد و آن عنایت هست موقوفِ مَمات(۲۶) تجربه کردند این رَه را ثِقات(۲۷) بلک مرگش، بی‌عنایت نیز نیست بی‌عنایت، هان و هان جایی مَایست آن زُمُرُّد باشد این افعیِّ پیر بی زُمُرُّد کی شود افعی ضَریر(۲۸)؟ (۲۶) مَمات: مرگ؛ در اینجا مردن به من‌ِ ذهنی (۲۷) ثِقات: کسانی که در قول و فعل موردِ اعتمادِ دیگران باشند، جمعِ ثِقَه؛ مراد کسانی که به حضور زنده شده‌اند. (۲۸) ضَریر: کور --------------- مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۳۳۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #333 گفت پیغمبر که جنّت از اله گر همی‌خواهی، ز کَس چیزی مخواه مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۳۴۶۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #3462 در سَر و رُو در کشیده چادری رُو نهان کرده ز چشمت دلبری مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۳۴۶۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #3464 فرق آنگه باشد از حق و مَجاز که کند کُحلِ(۲۹) عنایت چشم، باز وَرنه پُشک(۳۰) و مُشک پیشِ اَخْشَمی(۳۱) هر دو یکسانست چون نَبْوَد شَمی(۳۲) (۲۹) كُحل: سُرمه (۳۰) پُشک: سِرگین (۳۱) اَخْشَم: آنكه قوهٔ شامّه‌اش مختل شده باشد. (۳۲) شَمّ: بو کردن، بوییدن، در اینجا مراد حسِّ بویایی است. --------------- مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۱۸۳۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #1839 در پناهِ لطفِ حق باید گریخت کو هزاران لطف، بر ارواح ریخت مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۲۱۴۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #2146 از همه اوهام و تصویرات، دور نورِ نورِ نورِ نورِ نورِ نور مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams خانهٔ یارِ من و دارالقَرار کفر بُوَد نیّتِ بیرون شدن قرآن کریم، سورۀ غافر (۴۰)، آیۀ ٣٩ Quran, Sooreh Al-Ghaafir(#40), Line #39 «يَا قَوْمِ إِنَّمَا هَٰذِهِ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا مَتَاعٌ وَإِنَّ الْآخِرَةَ هِيَ دَارُ الْقَرَارِ.» «ای قومِ من! این زندگی دنیا فقط کالایی بی‌ارزش و زودگذر است، و بی تردید آخرت سرای همیشگی و پایدار است.» مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۴۲۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3426 در بیانِ آنکه حالِ خود و مستیِ خود پنهان باید داشت از جاهلان بشنو الفاظِ حکیمِ پَرده‌ای سر همآنجا نِهْ که باده خَورده‌ای مست از میخانه‌ای چون ضال(۳۳) شد تَسخُر و بازیچهٔ اطفال شد می‌فُتد این سو آن سو هر رهی در گِل و، می‌خنددش هر اَبلهی قرآن کریم، سورۀ یس (۳۶)، آیۀ ۳۰ Quran, Sooreh Yaseen(#36), Line #30 «يَا حَسْرَةً عَلَى الْعِبَادِ ۚ مَا يَأْتِيهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ.» «اى دريغ بر اين بندگان. هيچ پيامبرى بر آنها مبعوث نشد مگر آنكه مسخره‌اش كردند.» او چنین و کودکان اندر پی‌اش بی‌خبر از مستی و ذوقِ می‌اش خلق، اطفال‌‌اند، جز مستِ خدا نیست بالغ، جُز رهیده از هوا گفت: دنیا لَعْب(۳۴) و لهو است و شما کودکیت و راست فرماید خدا از لَعِب بیرون نرفتی، کودکی بی ‌ذَکاتِ(۳۵) روح کی باشی ذَکیّ(۳۶)؟ قرآن کریم، سورۀ حدید (۵۷)، آیۀ ۲۰ Quran, Sooreh Al-Hadid(#57), Line #20 «اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِينَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَتَكَاثُرٌ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ ۖ كَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَبَاتُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَكُونُ حُطَامًا ۖ وَفِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَمَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٌ ۚ وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ.» «بدانيد كه زندگى اينجهانى بازيچه است و بيهودگى و آرايش و فخرفروشى و افزون‌جويى در اموال و اولاد. همانند بارانى به وقت است كه روييدنيهايش كافران را به شگفت افكند. سپس پژمرده مى‌شود و بينى كه زرد گشته است و خاشاك شده است. و در آخرت نصيب گروهى عذاب سخت است و نصيب گروهى آمرزش خدا و خشنودى او. و زندگى دنيا جز متاعى فريبنده نيست.» (۳۳) ضالّ: گمراه، در اینجا کسی که راهِ منزلش را گم کرده باشد. (۳۴) لَعِب: بازیچه (۳۵) ذَکات: آتش زدن یا کُشتنِ و ذبحِ حیوان (۳۶) ذَکیّ: هوشیار و تیزهوش --------------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۱۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #316 آن درِ اوّل که خوردی استخوان سخت گیر و حق گزار، آن را مَمان(۳۷) (۳۷) آن را مَمان: آنجا را ترک نکن --------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۳۰۵۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 3056, Divan e Shams قضا که تیرِ حوادث به تو همی‌انداخت تو را کُند به عنایت از آن سپس سِپَری مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۵۵۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3559 جمله خَلقان، سُخرهٔ اندیشه‌‏اند زآن سبب خسته‌دل و غم‌پیشه‌‏اند مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams سر نهم آنجا که سرم مست شد گوش نهم سویِ تَنَن تَنْتَنَن مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۵۶۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #568 بی‌‌حس و بی‌‌گوش و بی‌‌فکرت شوید تا خِطابِ اِرْجِعی را بشنوید مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، ‌بیت ۳۰۷۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #3072 اُذْکُروا الله کارِ هر اوباش نیست اِرْجِعی بر پای هر قَلّاش(۳۸) نیست لیک تو آیِس مشو، هم پیل باش ور نه پیلی، در پی تبدیل باش قرآن کریم، سورۀ احزاب (۳۳)، آیۀ ۴۱ Quran, Sooreh Al-Ahzaab(#33), Line #41 «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْرًا كَثِيرًا.» «اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، خدا را فراوان ياد كنيد.» (۳۸) قَلاّش: بی‌کاره، ولگرد، مُفلس --------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۱۹۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 1197, Divan e Shams به میانِ بیست مطرب چو یکی زند مخالف همه گم کنند ره را چو ستیزه(۳۹) شد قَلاوز(۴۰) تو مگو همه به جنگند و ز صلحِ من چه آید؟ تو یکی نه‌ای، هزاری، تو چراغِ خود برافروز که یکی چراغِ روشن ز هزار مُرده(۴۱) بهتر که بِهْ است یک قدِ خوش ز هزار قامتِ کوز(۴۲) (۳۹) ستیزه: لجوج شدن، به عناد افتادن (۴۰) قَلاوز: پیشرو لشکر، رهبر، راهنما (۴۱) مُرده: خاموش (۴۲) کوز: گوژ، خمیده --------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۸۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 83, Divan e Shams ای یارِ قمرسیما(۴۳)! ای مُطربِ(۴۴) شِکَّرخا(۴۵)! آوازِ تو جان‌افزا، تا روز مشین از پا(۴۶) (۴۳) قمرسیما: ماه‌رو، زیبا (۴۴) مُطرب: طرب‌انگیز، خنیاگر (۴۵) شِکَّرخا: شیرین سخن (۴۶) مشین از پا: مشغول باش --------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams خانهٔ لیلی‌ست و مجنون منم جانِ من اینجاست، برو جان مکن مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۳۳۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3339 نعرهٔ لاضَیْر بر گردون رسید هین بِبُر که جان ز جان کندن رهید ساحران با بانگی بلند که به آسمان می رسید گفتند: هیچ ضرری به ما نمی رسد. هان اینک (ای فرعون دست و پای ما را) قطع کن که جان ما از جان کندن نجات یافت. قرآن کریم، سوره شعراء (۲۶)، آیه ۵۰ Quran, Sooreh Ash-Shuaraa(#26), Line #50 « قَالُوا لَا ضَيْرَ ۖ إِنَّا إِلَىٰ رَبِّنَا مُنْقَلِبُونَ » « گفتند ساحران: هیچ زیانی ما را فرو نگیرد که به سوی پروردگارمان بازگردیم. » مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams هر که درین خانه درآید ورا همچو منش باز بمانَد دهن مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۳۷۴۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #3748 پس تو حَیران باش بی ‌لا و بَلی تا ز رحمت پیشت آید مَحْمِلی(۴۷) چون ز فهمِ این عجایب کودنی گر بَلیٰ گویی، تکلّف می‌کنی ور بگویی: نی، زند نی گردنت قهر بر بندد بدآن نی روزنت پس همین حَیران و واله باش و بس تا درآید نَصرِ حقّ از پیش و پس (۴۷) مَحْمِل: كجاوه كه بر شتر بندند، هَوْدَج؛ در اينجا مراد مركوب است. --------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۶۳۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 631, Divan e Shams خامش کن و خامش کن، زیرا که ز امرِ کُن آن سکتهٔ حیرانی بر گفت مزید آمد آن آرامشی که در نتیجه حیرت روی می دهد افزون تر از سخن و حدِّ گفتار است مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۲۵۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3250 حیرت آن مرغ است، خاموشت کند بر نهد سَردیگ و پُرجوشت کند مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams خیز ببند آن در، امّا چه سود قارِعِ دَر گشت دو صد دَرشکن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۴۹۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 492, Divan e Shams اگرچه سردْ وجودیتْ(۴۸) گرم درپیچید به ره کُنش(۴۹) به بهانه، بهانه را چه شده‌ست؟ (۴۸) سرد: خامی، بی‌ذوقی، سرد وجودیت: سردیِ وجودِ تو را (۴۹) به ره کردن: بیرون کردن، از سر باز کردن ——————— مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۲۹۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4299 هین تو کارِ خویش کن ای ارجمند زود، کایشان ریشِ خود بر می‌کَنَند(۵۰) (۵۰) ریشِ خود برکندن: کنایه از رسوا کردنِ خود --------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۵۶۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 563, Divan e Shams چراغست این دلِ بیدار به زیرِ دامنش می‌دار از این باد و هوا بگذر، هوایش شور و شر دارد مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۷۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #379 موش، تا انبارِ ما حُفره(۵۱) زده‌ست وز فَنَش(۵۲) انبارِ ما ویران شده‌ست‌‌ اوّل ای جان! دفعِ شَرِّ موش کن وآنگهان در جمعِ گندم جوش کن (۵۱) حُفره: گودال، مَغاک (۵۲) فَن: در اینجا مراد حیله‌گری و فریبندگی --------------- مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۲۵۴۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #2544 بهرِ خرگیری برآوردند دست جِدِّ جِد، تمییز هم برخاسته‌ست چونکه بی‌تمییزیانْ‌مان سَرورَند صاحبِ خر را به جایِ خر برند مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲٣٠ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #230 حزم آن باشد که چون دعوت کنند تو نگویی: مست و خواهانِ من‌اند مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams ای خُنُک آن را که سرش گرم شد ز آتشِ رویِ چو تو شیرین ذَقَن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۴۸۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2484, Divan e Shams عاشقِ مست از کجا؟ شَرم و شکست از کجا؟ شنگ(۵۳) و وقیح(۵۴) بودیی، گر گِروِ اَلَستییی (۵۳) شَنگ: شوخ و شاد، شنگول (۵۴) وَقیح: بی‌شرم، بی‌حیا --------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams آن رخِ چون ماه به بُرقَع مپوش ای رخِ تو حسرتِ هر مرد و زن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۳۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 308, Divan e Shams خوابم ببسته‌ای(۵۵)، بگشا ای قمر نقاب تا سجده‌هایِ شُکر کند پیشت آفتاب (۵۵) خواب بستن: شورانیدن وبازداشتنِ کسی از خواب --------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams این درِ رحمت که گشادی، مبند ای درِ تو قبلهٔ هر مُمتَحَن مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۰۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #307 چون به ما بویی رسانیدی از این سر مَبَند آن مَشک را ای ربِّ دین مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams شمع تویی، شاهد تو، باده تو هم تو سهیلی و عقیقِ یَمَن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۲۴۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 1247, Divan e Shams عارفان را شمع و شاهد نیست از بیرونِ خویش خونِ انگوری نخورده، باده‌شان هم خونِ خویش هر کسی اندر جهان مجنونِ لیلیّی شدند عارفان لیلیِّ خویش و دَم به دَم مجنونِ خویش مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams باقیِ عمر از تو نخواهم برید حلقه به گوشِ توام و مُرتَهَن حافظ، دیوان غزلیات، غزل شمارهٔ ۳۱۶ Poem (Qazal)# 316, Divan e Hafez حافظ از جورِ تو حاشا که بگردانَد روی من از آن روز که در‌ بندِ توام آزادم مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۱۵۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #3153 تو ز طفلی چون سبب‌ها دیده‌يی در سبب، از جهل بر چفسیده‌‌يی(۵۶) با سبب‌ها از مُسبِّب غافلی سویِ این روپوش‌ها زان مایلی چون سبب‌ها رفت، بَر سَر می‌زنی ربَّنا و ربَّناها می‌کُنی ربّ می‌گوید: برو سویِ سبب چون ز صُنعم(۵۷) یاد کردی؟ ای عجب گفت: زین پس من تو را بینم همه ننگرم سویِ سبب و آن دَمدَمه(۵۸) گویدش: رُدُّوا لَعادُوا(۵۹)، کارِ توست ای تو اندر توبه و میثاق، سُست حضرتِ پروردگار که به سست ایمانی چنین بنده‌ای واقف است می فرماید: هرگاه تو را به عالمِ اسباب باز گردانم، دوباره مفتون همان اسباب و علل ظاهری می شوی و مرا از یاد می‌بری. کارِ تو همین است ای بندهٔ توبه شکن و سست عهد. لیک من آن ننگرم، رحمت کنم رحمتم پُرّست، بر رحمت تنم ننگرم عهدِ بَدت، بِدْهم عطا از کَرَم، این دَم چو می‌خوانی مرا (۵۶) چفسیده‌‌يی: چسبیده‌ای (۵۷) صُنع: آفرینش، آفریدن، عمل، کار، نیکی کردن، احسان (۵۸) دَمدَمه: شهرت، آوازه، مکر و فریب (۵۹) رُدُّوا لَعادُوا: اگر آنان به این جهان برگردانده شوند، دوبار به آنچه که از آن نهی شده اند، باز گردند. --------------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۸۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #1880 قومِ دیگر می‌شناسم ز اولیا که دهانْشان بسته باشد از دعا از رضا که هست رامِ آن کِرام(۶۰) جُستنِ دفعِ قضاشان شد حرام در قضا ذوقی همی‌ بینند خاص کفرشان آید طلب کردن خلاص حسنِ ظَنّی بر دلِ ایشان گشود که نپوشند از غمی جامهٔ کبود (۶۰) کِرام: جمعِ کریم، به معنیِ بزرگوار، بخشنده، جوانمرد --------------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۸۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4088 گفت: ای یاران از آن دیوان نیَم که ز لٰاحَوْلی ضعیف آید پیَم(۶۱) (۶۱) پی: بنیان، ارکانِ وجود --------------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۱۲۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4126 از گمان و از یقین بالاترم وز ملامت بر نمی‌گردد سَرَم قرآن کریم، سورهٔ مائده (۵)، آیه ۵۴ Quran, Sooreh Al-Maida(#5), Line #54 « يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ۚ » « پیکار کنند در راهِ خدا و نترسند از سرزنشِ سرزنشگران » مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۱۲۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4128 پا نَهَم گستاخ، چون خانه روم پا نلرزانم، نه کورانه روم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams می‌نَرَمَد شیرِ من از آتشت می‌نَرَمَد پیلِ من از کرگدن مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۲۵۲۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #2528 شهرِ ما فردا پُر از شِکَّر شود شِکَّر ارزان‌ست، ارزان‌تر شود در شِکَر غلطید ای حلواییان همچو طوطی، کوریِ صفراییان نیشکر کوبید، کار این است و بس جان برافشانید یار اینست و بس مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۹۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #494 گر رهایی بایدت زین چاهِ تنگ ای برادر رو بر آذر(۶۲) بی‌درنگ (۶۲) آذر: آتش، مَجازاً درد هشیارانه --------------- مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۱۳۸۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #1389 سهل شیری دان که صف‌ها بشکند شیر آن است آن که خود را بشکند مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۹۳۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2935, Divan e Shams تا هیچ سست پایی(۶۳)، در کویِ تو نیاید پیشِ تو شیر آید، شیری و شیرزادی (۶۳) سست پا: ناتوان، عاجز، زمین‌گیر --------------- مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۳۰۷۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #3073 لیک تو آیِس(۶۴) مشو، هم پیل باش ور نه پیلی، در پیِ تبدیل باش (۶۴) آیِس: ناامید --------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams تو گل و من خار که پیوسته‌ایم بی‌گل و بی‌خار نباشد چمن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۵۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2155, Divan e Shams سایه و نور بایَدَت، هر دو بهم، ز من شِنو سَر بِنِه و دراز شو پیشِ درختِ اِتَّقُوا(۶۵) (۶۵) اِتَّقُوا: پرهیز کنید، بترسید، تقوا پیشه کنید. --------------- مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۱۴۶۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #1466 چون شنیدی شرحِ بحرِ نیستی کوش دایم، تا بر این بحر ایستی چونکه اصلِ کارگاه آن نیستی‌ست که خلا و بی‌نشان‌ است و تهی‌ست جمله استادان پیِ اظهارِ کار نیستی جویند و جایِ اِنکسار(۶۶) لاجَرَم استادِ استادان صَمَد(۶۷) کارگاهش نیستیّ و لا بُوَد هر کجا این نیستی افزون‌ترست کارِ حق و کارگاهش آن سَر است (۶۶) اِنکسار: شکسته‌شدن، شکستگی؛ مَجازاً خضوع و فروتنی (۶۷) صَمَد: بی‌نیاز --------------- مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۹۳۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #1939 هر کجا دردی، دوا آنجا رَوَد هر کجا پستی است، آب آنجا دَوَد آبِ رحمت بایدت، رو پست شو وانگهان خور خَمرِ(۶۸) رحمت مست شو رحمت اندر رحمت آمد تا به سَر بر یکی رحمت فِرو مآ(۶۹) ای پسر (۶۸) خَمر: شراب (۶۹) فِرو مآ: قناعت نکن --------------- مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۳۲۰۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3201 آینهٔ هستی چه باشد؟ نیستی نیستی بَر، گر تو ابله نیستی مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۳۲۰۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3204 نیستی و نقص، هرجایی که خاست آینهٔ خوبیِّ جملهٔ پیشه‌هاست مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۳۲۱۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3212 هر‌ که نقصِ خویش را دید و شناخت اندر اِستِکمال(۷۰) خود، دو اسبه تاخت(۷۱) زآن نمی‌پَرّد به سویِ ذوالْجَلال کو گُمانی می‌بَرَد خود را کمال علّتی بتّر ز پندارِ کمال نیست اندر جانِ تو ای ذُودَلال(۷۲) (۷۰) اِستِکمال: به کمال رسانیدن، کمال خواهی (۷۱) دو اسبه تاختن: کنایه از شتاب کردن و به شتاب رفتن (۷۲) ذُودَلال: صاحب ناز و کرشمه --------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۵۸۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 588, Divan e Shams چو گلزارِ تو را دیدم، چو خار و گل بروییدم چو خارم سوخت در عشقت، گلم بر تو نثار آمد مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams جانِ من و جانِ تو هر دو یکی‌ست گشته یکی جان پنهان در دو تن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۵۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 1458, Divan e Shams جانِ من و جانِ تو، گویی که یکی بوده‌ست سوگند بدین یک جان، کز غیرِ تو بیزارم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams جان من و تو چو یکی آفتاب روشن ازو گشته هزار انجمن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۱۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2117, Divan e Shams جانِ مرا از تنِ من بازخر تا برهد جانِ من از ننگِ من مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۴۵۷۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #4579 ما رَمَیْتَ اِذْ رَمَیْتی، فتنه‌ای صد هزاران خرمن اندر حَفْنه‌ای(۷۳) قرآن کریم، سوره انفال (۸) ، آیه ۱۷ Quran, Sooreh Al-Anfaal(#8), Line #17 « مَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ رَمَىٰ » « ای پیامبر، تو تیر نپراندی آنگاه که تیر پراندی بلکه این خدا بود که تیر (به سوی مشرکان) پراند. » آفتابی در یکی ذره نهان ناگهان آن ذره بگشاید دهان ذرّه ذرّه گردد افلاک و زمین پیشِ آن خورشید، چون جَست از کَمین(۷۴) (۷۳) حَفْنه: مشتی از گندم و جو و نظیر آن (۷۴) کَمین: نهانگاه، کَمینگاه --------------- مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams وقتِ حضورِ تو دوتا گشت جان رَسته شد از تفرقهٔ خویشتن مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۱۶۴۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #1643 لیک حاضر باش در خود، ای فتیٰ تا به خانه او بیابد مر تو را ورنه خِلْعَت را بَرَد او بازپس که نیابیدم به خانه‌ هیچکس مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۸۲۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #826 دیده‌يی کو از عدم آمد پدید ذاتِ هستی را همه معدوم دید منسوب به مولانا دیده‌يی خواهم که باشد شه‌شناس تا شناسد شاه را در هر لباس مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams تن زدم از غیرت و خامش شدم مُطربِ عُشّاق، بگو تن مزن مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۱۲۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #1208 غیرِ نطق و غیرِ ایماء(۷۵) و سِجِل(۷۶) صد هزاران ترجمان خیزد ز دل‌‌ (۷۵) ايماء: اشاره كردن (۷۶) سِجِل: در اينجا به معنیِ مطلق نوشته --------------- حافظ، دیوان غزلیات، غزل شمارهٔ ۱۲۳ Poem (Qazal) # 123, Divan e Hafez مُطربِ عشق عجب ساز و نوایی دارد نقشِ هر نغمه که زد راه به جایی دارد مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۱۶۲۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #1622 چون تو گوشی، او زبان، نی جنسِ تو گوش‌ها را حق بفرمود: اَنْصِتُوا مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۳۹۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 1395, Divan e Shams مُطربِ عشقِ ابدم، زَخمهٔ عشرت بزنم ریشِ طَرَب شانه کنم، سبلتِ(۷۷) غم را بِکَنَم (۷۷) سِبلَت: سبیل --------------- مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۶۵۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #1650 تشبیهِ بند و دامِ قضا، به صورت پنهان، به اثر پیدا بینی اندر دلق، مهتر زاده‌‌یی سر برهنه در بلا افتاده‌یی در هوایِ نابکاری(۷۸) سوخته اَقْمِشه(۷۹) و املاکِ خود بفروخته خان‌ومان رفته، شده بدنام و خوار کام‌دشمن(۸۰) می‌رود، ادباروار زاهدی بیند، بگوید: ای کیا همّتی می‌دار از بهرِ خدا کاندرین اِدبارِ زشت افتاده‌ام مال و زرّ و نعمت از کف داده‌ام همّتی تا بوکه من زین وارَهم زین گِلِ تیره بُوَد که برجَهَم این دعا می‌خواهد او از عام و خاص کِالْخَلاصُ وَالْخَلاصُ وَالْخَلاص دست باز و پای، باز و، بند نی نى مُوَکِّل بر سرش، نى آهنی از کدامین بند می‌جویی خلاص؟ وز کدامین حبس می‌جویی مَناص(۸۱)؟ بندِ تقدیر و قضایِ مُخْتَفی که نبیند آن بجز جانِ صَفی گرچه پیدا نیست آن، در مَکْمَن(۸۲) است بدتر از زندان و، بندِ آهن است زآنکه آهنگر مر آن را بشکند حُفره‌گر(۸۳) هم خشتِ زندان بَرکَنَد ای عَجَب این بندِ پنهانِ گران عاجز از تکسیرِ(۸۴) آن آهنگران دیدنِ آن بند، احمد را رسد بر گلوی بسته حَبْلٌ مِن مَسَد دید بر پشتِ عیالِ بُولَهَب تنگِ هیزم گفت: حَمّالهٔ حَطَب قرآن كريم، سورهٔ مسد (۱۱۱)، آيات ۴ و ۵ Quran, Sooreh Al-Masad(#111), Line #4-5 « وَامْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَبِ. فِي جِيدِهَا حَبْلٌ مِنْ مَسَدٍ. » « و زنش هيزم‌كش است و بر گردن ريسمانى از ليفِ خرما دارد. » حبل و هیزم را جز او چشمی ندید که پدید آید برو هر ناپدید باقیانش، جمله تأویلی کنند کین ز بیهوشی‌ست و، ایشان هوشمند لیک از تأثیرِ آن، پشتش دوتُو گشته و، نالان شده او پیشِ تو (۷۸) نابكار: بدكار، فرومايه، فاحشه، فاجره (۷۹) اَقْمِشَه: جمعِ قُماش به معنىِ اسباب و اثاث، رخت (۸۰) کام‌دشمن: دشمن‌کام (۸۱) مَناص: پناهگاه (۸۲) مَکْمَن: کمینگاه، نهانگاه (۸۳) حُفره‌گر: حُفره‌بُر، نقب‌زن (۸۴) تكسير: شكستن، ريزريز كردن ------------------------- مجموع لغات: (۱) دارُالْقَرار: سرای آرامش، فضای یکتایی، سرای جاوید (۲) قارِع: کوبنده، کوبندهء در (۳) ذَقَن: چانه، زنخدان (۴) بُرقَع: نقاب، روبند (۵) سُهيل یَمَن: روشن ترین ستارهٔ صورت فلکی، پس از شِعرای یمانی، که در بالای یمن در شب‌های آخر تابستان دیده می‌شود. قدما گمان می‌کردند سرخی و خوش‌رنگی سیب و همچنین خوشبویی ادیم از اثر تابش سهیل است. (۶) عقیقِ یَمَن: عقیقِ یَمَن در مرغوبیت مشهور است. (۷) مرتهن: گروگان (۸) دوتا: خمیده (۹) عَدَن: بندر و سرزمینی در جنوب عربستان که مروارید آن مشهور است. (۱۰) خُتَن: سرزمينى در تركستان (۱۱) حُبُّ‌الْوَطَن: علاقه به وطن (۱۲) شَطّ: کناره رود و دریا، در اینجا منظور عالم فانی و ناپایدار است. رود هشیاری جسمی و گذرا. (۱۳) کم خوان غلط: اصلاً غلط مخوان (۱۴) پگَه: مخفّفِ پگاه، به معنی صبحِ زود، بهنگام، زود (۱۵) نَسیب: عالی‌نَسَب، نژاده، اصیل (۱۶) مَعیب: عیب‌دار (۱۷) دَد: حیوانِ درّنده و وحشی (۱۸) قَرین: همنشین (۱۹) اِتَّقُوا: تقوا پیشه کنید، پرهیز‌ کنید. (۲۰) زینهار: برحذر باش؛ کلمهٔ تنبیه (۲۱) هَون: نرمی و آسانی (۲۲) فِکرَت: اندیشه (۲۳) سَداد: راستی و درستی (۲۴) حَزم: تامّل با هشیاریِ نظر (۲۵) فَضول: زیاده‌گو، کسی که به کارهای غیر ضروری بپردازد. (۲۶) مَمات: مرگ؛ در اینجا مردن به من‌ِ ذهنی (۲۷) ثِقات: کسانی که در قول و فعل موردِ اعتمادِ دیگران باشند، جمعِ ثِقَه؛ مراد کسانی که به حضور زنده شده‌اند. (۲۸) ضَریر: کور (۲۹) كُحل: سُرمه (۳۰) پُشک: سِرگین (۳۱) اَخْشَم: آنكه قوهٔ شامّه‌اش مختل شده باشد. (۳۲) شَمّ: بو کردن، بوییدن، در اینجا مراد حسِّ بویایی است. (۳۳) ضالّ: گمراه، در اینجا کسی که راهِ منزلش را گم کرده باشد. (۳۴) لَعِب: بازیچه (۳۵) ذَکات: آتش زدن یا کُشتنِ و ذبحِ حیوان (۳۶) ذَکیّ: هوشیار و تیزهوش (۳۷) آن را مَمان: آنجا را ترک نکن (۳۸) قَلاّش: بی‌کاره، ولگرد، مُفلس (۳۹) ستیزه: لجوج شدن، به عناد افتادن (۴۰) قَلاوز: پیشرو لشکر، رهبر، راهنما (۴۱) مُرده: خاموش (۴۲) کوز: گوژ، خمیده (۴۳) قمرسیما: ماه‌رو، زیبا (۴۴) مُطرب: طرب‌انگیز، خنیاگر (۴۵) شِکَّرخا: شیرین سخن (۴۶) مشین از پا: مشغول باش (۴۷) مَحْمِل: كجاوه كه بر شتر بندند، هَوْدَج؛ در اينجا مراد مركوب است. (۴۸) سرد: خامی، بی‌ذوقی، سرد وجودیت: سردیِ وجودِ تو را (۴۹) به ره کردن: بیرون کردن، از سر باز کردن (۵۰) ریشِ خود برکندن: کنایه از رسوا کردنِ خود (۵۱) حُفره: گودال، مَغاک (۵۲) فَن: در اینجا مراد حیله‌گری و فریبندگی (۵۳) شَنگ: شوخ و شاد، شنگول (۵۴) وَقیح: بی‌شرم، بی‌حیا (۵۵) خواب بستن: شورانیدن وبازداشتنِ کسی از خواب (۵۶) چفسیده‌‌يی: چسبیده‌ای (۵۷) صُنع: آفرینش، آفریدن، عمل، کار، نیکی کردن، احسان (۵۸) دَمدَمه: شهرت، آوازه، مکر و فریب (۵۹) رُدُّوا لَعادُوا: اگر آنان به این جهان برگردانده شوند، دوبار به آنچه که از آن نهی شده اند، باز گردند. (۶۰) کِرام: جمعِ کریم، به معنیِ بزرگوار، بخشنده، جوانمرد (۶۱) پی: بنیان، ارکانِ وجود (۶۲) آذر: آتش، مَجازاً درد هشیارانه (۶۳) سست پا: ناتوان، عاجز، زمین‌گیر (۶۴) آیِس: ناامید (۶۵) اِتَّقُوا: پرهیز کنید، بترسید، تقوا پیشه کنید. (۶۶) اِنکسار: شکسته‌شدن، شکستگی؛ مَجازاً خضوع و فروتنی (۶۷) صَمَد: بی‌نیاز (۶۸) خَمر: شراب (۶۹) فِرو مآ: قناعت نکن (۷۰) اِستِکمال: به کمال رسانیدن، کمال خواهی (۷۱) دو اسبه تاختن: کنایه از شتاب کردن و به شتاب رفتن (۷۲) ذُودَلال: صاحب ناز و کرشمه (۷۳) حَفْنه: مشتی از گندم و جو و نظیر آن (۷۴) کَمین: نهانگاه، کَمینگاه (۷۵) ايماء: اشاره كردن (۷۶) سِجِل: در اينجا به معنیِ مطلق نوشته (۷۷) سِبلَت: سبیل (۷۸) نابكار: بدكار، فرومايه، فاحشه، فاجره (۷۹) اَقْمِشَه: جمعِ قُماش به معنىِ اسباب و اثاث، رخت (۸۰) کام‌دشمن: دشمن‌کام (۸۱) مَناص: پناهگاه (۸۲) مَکْمَن: کمینگاه، نهانگاه (۸۳) حُفره‌گر: حُفره‌بُر، نقب‌زن (۸۴) تكسير: شكستن، ريزريز كردن ----------------------- ********************** تمام اشعار برنامه بر اساس فرمت سایت گنج نما برای جستجوی آسان مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams می‌نروم هیچ ازین خانه من در تک این خانه گرفتم وطن خانه یار من و دارالقرار کفر بود نیت بیرون شدن سر نهم آنجا که سرم مست شد گوش نهم سوی تنن تنتنن نکته مگو هیچ به‌‌راهم مکن راه من این است تو راهم مزن خانه لیلی‌ست و مجنون منم جان من اینجاست برو جان مکن هر که درین خانه درآید ورا همچو منش باز بماند دهن خیز ببند آن در امّا چه سود قارع در گشت دو صد درشکن ای خنک آن را که سرش گرم شد ز آتش روی چو تو شیرین ذقن آن رخ چون ماه به برقع مپوش ای رخ تو حسرت هر مرد و زن این در رحمت که گشادی مبند ای در تو قبله هر ممتحن شمع تویی شاهد تو باده تو هم تو سهیلی و عقیق یمن باقی عمر از تو نخواهم برید حلقه به گوش توام و مرتهن می‌نرمد شیر من از آتشت می‌نرمد پیل من از کرگدن تو گل و من خار که پیوسته‌ایم بی‌گل و بی‌خار نباشد چمن من شب و تو ماه به تو روشنم جان شبی دل ز شبم برمکن شمع تو پروانه جانم بسوخت سر پی شکرانه نهم بر لگن جان من و جان تو هر دو یکی‌ست گشته یکی جان پنهان در دو تن جان من و تو چو یکی آفتاب روشن ازو گشته هزار انجمن وقت حضور تو دوتا گشت جان رسته شد از تفرقه خویشتن تن زدم از غیرت و خامش شدم مطرب عشاق بگو تن مزن خطه تبریز و رخ شمس دین ماهی جان راست چو بحر عدن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams می‌نروم هیچ ازین خانه من در تک این خانه گرفتم وطن مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۲۶۲۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #2620 در سفر گر روم بینی یا ختن از دل تو کی رود حب‌الوطن حدیث «حُبُّ‌الْوَطَن مِنَ الاْيمانِ.» «وطن‌دوستی از ایمان است.» مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۲۰۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #2209 مشورت را زنده‌ای باید نکو که تو را زنده کند وآن زنده کو ای مسافر با مسافر رای زن زانکه پایت لنگ دارد رای زن از دم حب الوطن بگذر مایست که وطن آن سوست جان این سوی نیست گر وطن خواهی گذر زآن سوی شط این حدیث راست را کم خوان غلط مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۱۵۰۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #1507 کاله معیوب بخریده بدم شکر کز عیبش پگه واقف شدم پیش از آن کز دست سرمایه شدی عاقبت معیوب بیرون آمدی مال رفته عمر رفته ای نسیب مال و جان داده پی کاله معیب رخت دادم زر قلبی بستدم شاد شادان سوی خانه می‌شدم شکر کین زر قلب پیدا شد کنون پیش از آنکه عمر بگذشتی فزون قلب ماندی تا ابد در گردنم حیف بودی عمر ضایع کردنم چون پگه‌تر قلبی او رو نمود پای خود زو واکشم من زود زود مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۵۹۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #590 گر گریزی بر امید راحتی زآن طرف هم پیشت آید آفتی هیچ کنجی بی‌دد و بی‌دام نیست جز به خلوت‌گاه حق آرام نیست مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۴۲۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #1421 می‌رود از سینه‌ها در سینه‌ها از ره پنهان صلاح و کینه‌ها مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۲۶۳۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #2636 از قرین بی‌قول و گفت‌وگوی او خو بدزدد دل نهان از خوی او مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۶۴۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #649 اختیار آن را نکو باشد که او مالک خود باشد اندر اتقوا چون نباشد حفظ و تقوی زینهار دور کن آلت بینداز اختیار مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۸۳۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #834 گفت حق که بندگان جفت عون بر زمین آهسته می‌رانند و هون « حق تعالی فرموده است: بندگانی که مشمول یاری و عنایت حق قرار گرفته اند، در روی زمین به آهستگی و فروتنی، (تسلیم و فضا گشایی)، گام بر می دارند.» قرآن کریم، سوره فرقان (۲۵)، آیه ۶۳ Quran, Sooreh Al-Furqaan(#25), Line #63 « وَعِبَادُ الرَّحْمَٰنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا » « بندگان خداى رحمان كسانى هستند كه در روى زمين به فروتنى راه مى‌روند. و چون جاهلان آنان را مخاطب سازند، به ملايمت سخن گويند.» « و بندگان خاصّ خدا آنان اند که در روی زمین با تسلیم و فضا گشایی و با خرد ورزی زندگی می کنند. و اگر به ایشان خطاب کنند: «نادان»، ایشان در مقابل آن فضا گشایی می کنند و سخنی خوب و بایسته می گویند.» پا برهنه چون رود در خارزار جز به وقفه و فکرت و پرهیزگار این قضا می‌گفت لیکن گوششان بسته بود اندر حجاب جوششان چشم‌ها و گوش‌ها را بسته‌اند جز مر آنها را که از خود رسته‌اند جز عنایت که گشاید چشم را جز محبت که نشاند خشم را جهد بی توفیق خود کس را مباد در جهان والله اعلم بالسداد «الهی که در این جهان، کسی گرفتار تلاش بیهوده (کار بی مزد یا کوشش بدون موفقیت) نشود. خداوند به راستی و درستی داناتر است.» مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲۶۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #268 حزم سوء الظن گفته‌ست آن رسول هر قدم را دام می‌دان ای فضول مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۲۲۳۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #2230 همچنین حب‌الوطن باشد درست تو وطن بشناس ای خواجه نخست مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۸۰۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #3807 مسکن یارست و شهر شاه من پیش عاشق این بود حب‌الوطن مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۴۵۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3456 انصتوا را گوش کن خاموش باش چون زبان حق نگشتی گوش باش‏ مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۶۹۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3692 پس شما خاموش باشید انصتوا تا زبان‌تان من شوم در گفت و گو قرآن کریم، سوره اعراف (۷)، آیه ۲۰۴ Quran, Sooreh Al-Araaf (#7), Line #204 «وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ.» «چون قرآن خوانده شود به آن گوش فرا دهيد و خاموش باشيد، شايد مشمول رحمت خدا شويد.» مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۳۸۳۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #3838 غیر مردن هیچ فرهنگی دگر در نگیرد با خدای ای حیله‌گر یک عنایت به ز صد گون اجتهاد جهد را خوف است از صد گون فساد و آن عنایت هست موقوف ممات تجربه کردند این ره را ثقات بلک مرگش بی‌عنایت نیز نیست بی‌عنایت هان و هان جایی مایست آن زمرد باشد این افعی پیر بی زمرد کی شود افعی ضریر مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۳۳۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #333 گفت پیغمبر که جنت از اله گر همی‌خواهی ز کس چیزی مخواه مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۳۴۶۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #3462 در سر و رو در کشیده چادری رو نهان کرده ز چشمت دلبری مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۳۴۶۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #3464 فرق آنگه باشد از حق و مجاز که کند کحل عنایت چشم باز ورنه پشک و مشک پیش اخشمی هر دو یکسانست چون نبود شمی مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۱۸۳۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #1839 در پناه لطف حق باید گریخت کو هزاران لطف بر ارواح ریخت مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۲۱۴۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #2146 از همه اوهام و تصویرات دور نور نور نور نور نور نور مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams خانه یار من و دارالقرار کفر بود نیت بیرون شدن قرآن کریم، سورۀ غافر (۴۰)، آیۀ ٣٩ Quran, Sooreh Al-Ghaafir(#40), Line #39 «يَا قَوْمِ إِنَّمَا هَٰذِهِ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا مَتَاعٌ وَإِنَّ الْآخِرَةَ هِيَ دَارُ الْقَرَارِ.» «ای قومِ من! این زندگی دنیا فقط کالایی بی‌ارزش و زودگذر است، و بی تردید آخرت سرای همیشگی و پایدار است.» مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۴۲۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3426 در بیانِ آنکه حالِ خود و مستیِ خود پنهان باید داشت از جاهلان بشنو الفاظ حکیم پرده‌ای سر همانجا نه که باده خورده‌ای مست از میخانه‌ای چون ضال شد تسخر و بازیچه اطفال شد می‌فتد این سو آن سو هر رهی در گل و می‌خنددش هر ابلهی قرآن کریم، سورۀ یس (۳۶)، آیۀ ۳۰ Quran, Sooreh Yaseen(#36), Line #30 «يَا حَسْرَةً عَلَى الْعِبَادِ ۚ مَا يَأْتِيهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ.» «اى دريغ بر اين بندگان. هيچ پيامبرى بر آنها مبعوث نشد مگر آنكه مسخره‌اش كردند.» او چنین و کودکان اندر پی‌اش بی‌خبر از مستی و ذوق می‌اش خلق اطفال‌‌اند جز مست خدا نیست بالغ جز رهیده از هوا گفت دنیا لعب و لهو است و شما کودکیت و راست فرماید خدا از لعب بیرون نرفتی کودکی بی ‌ذکات روح کی باشی ذکی قرآن کریم، سورۀ حدید (۵۷)، آیۀ ۲۰ Quran, Sooreh Al-Hadid(#57), Line #20 «اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِينَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَتَكَاثُرٌ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ ۖ كَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَبَاتُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَكُونُ حُطَامًا ۖ وَفِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَمَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٌ ۚ وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ.» «بدانيد كه زندگى اينجهانى بازيچه است و بيهودگى و آرايش و فخرفروشى و افزون‌جويى در اموال و اولاد. همانند بارانى به وقت است كه روييدنيهايش كافران را به شگفت افكند. سپس پژمرده مى‌شود و بينى كه زرد گشته است و خاشاك شده است. و در آخرت نصيب گروهى عذاب سخت است و نصيب گروهى آمرزش خدا و خشنودى او. و زندگى دنيا جز متاعى فريبنده نيست.» مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۱۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #316 آن در اول که خوردی استخوان سخت گیر و حق گزار آن را ممان مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۳۰۵۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 3056, Divan e Shams قضا که تیر حوادث به تو همی‌انداخت تو را کند به عنایت از آن سپس سپری مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۳۵۵۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #3559 جمله خلقان سخره اندیشه‏‌اند زآن سبب خسته‌دل و غم‌پیشه‏‌اند مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams سر نهم آنجا که سرم مست شد گوش نهم سوی تنن تنتنن مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۵۶۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #568 بی‌‌حس و بی‌‌گوش و بی‌‌فکرت شوید تا خطاب ارجعی را بشنوید مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، ‌بیت ۳۰۷۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #3072 اذکروا الله کار هر اوباش نیست ارجعی بر پای هر قلاش نیست لیک تو آیس مشو هم پیل باش ور نه پیلی در پی تبدیل باش قرآن کریم، سورۀ احزاب (۳۳)، آیۀ ۴۱ Quran, Sooreh Al-Ahzaab(#33), Line #41 «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْرًا كَثِيرًا.» «اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، خدا را فراوان ياد كنيد.» مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۱۹۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 1197, Divan e Shams به میان بیست مطرب چو یکی زند مخالف همه گم کنند ره را چو ستیزه شد قلاوز تو مگو همه به جنگند و ز صلح من چه آید تو یکی نه‌ای هزاری تو چراغ خود برافروز که یکی چراغ روشن ز هزار مرده بهتر که به است یک قد خوش ز هزار قامت کوز مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۸۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 83, Divan e Shams ای یار قمرسیما ای مطرب شکرخا آواز تو جان‌افزا تا روز مشین از پا مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams خانه لیلی‌ست و مجنون منم جان من اینجاست برو جان مکن مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۳۳۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3339 نعره لاضیر بر گردون رسید هین ببر که جان ز جان کندن رهید ساحران با بانگی بلند که به آسمان می رسید گفتند: هیچ ضرری به ما نمی رسد. هان اینک (ای فرعون دست و پای ما را) قطع کن که جان ما از جان کندن نجات یافت. قرآن کریم، سوره شعراء (۲۶)، آیه ۵۰ Quran, Sooreh Ash-Shuaraa(#26), Line #50 « قَالُوا لَا ضَيْرَ ۖ إِنَّا إِلَىٰ رَبِّنَا مُنْقَلِبُونَ » « گفتند ساحران: هیچ زیانی ما را فرو نگیرد که به سوی پروردگارمان بازگردیم. » مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams هر که درین خانه درآید ورا همچو منش باز بماند دهن مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۳۷۴۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #3748 پس تو حیران باش بی ‌لا و بلی تا ز رحمت پیشت آید محملی چون ز فهم این عجایب کودنی گر بلی گویی تکلف می‌کنی ور بگویی نی زند نی گردنت قهر بر بندد بدآن نی روزنت پس همین حیران و واله باش و بس تا درآید نصر حق از پیش و پس مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۶۳۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 631, Divan e Shams خامش کن و خامش کن زیرا که ز امر کن آن سکته حیرانی بر گفت مزید آمد آن آرامشی که در نتیجه حیرت روی می دهد افزون تر از سخن و حدِّ گفتار است مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۲۵۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #3250 حیرت آن مرغ است خاموشت کند بر نهد سردیگ و پرجوشت کند مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams خیز ببند آن در اما چه سود قارع در گشت دو صد درشکن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۴۹۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 492, Divan e Shams اگرچه سرد وجودیت گرم درپیچید به ره کنش به بهانه بهانه را چه شده‌ست مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۲۹۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4299 هین تو کار خویش کن ای ارجمند زود کایشان ریش خود بر می‌کنند مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۵۶۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 563, Divan e Shams چراغست این دل بیدار به زیر دامنش می‌دار از این باد و هوا بگذر هوایش شور و شر دارد مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۳۷۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #379 موش تا انبار ما حفره زده‌ست وز فنش انبار ما ویران شده‌ست‌‌ اول ای جان دفع شر موش کن وآنگهان در جمع گندم جوش کن مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۲۵۴۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #2544 بهر خرگیری برآوردند دست جد جد تمییز هم برخاسته‌ست چونکه بی‌تمییزیان‌مان سرورند صاحب خر را به جای خر برند مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۲٣٠ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #230 حزم آن باشد که چون دعوت کنند تو نگویی مست و خواهان من‌اند مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams ای خنک آن را که سرش گرم شد ز آتش روی چو تو شیرین ذقن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۴۸۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2484, Divan e Shams عاشق مست از کجا شرم و شکست از کجا شنگ و وقیح بودیی گر گرو الستییی مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams آن رخ چون ماه به برقع مپوش ای رخ تو حسرت هر مرد و زن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۳۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 308, Divan e Shams خوابم ببسته‌ای بگشا ای قمر نقاب تا سجده‌های شکر کند پیشت آفتاب مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams این در رحمت که گشادی مبند ای در تو قبله هر ممتحن مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۳۰۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #307 چون به ما بویی رسانیدی از این سر مبند آن مشک را ای رب دین مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams شمع تویی شاهد تو باده تو هم تو سهیلی و عقیق یمن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۲۴۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 1247, Divan e Shams عارفان را شمع و شاهد نیست از بیرون خویش خون انگوری نخورده باده‌شان هم خون خویش هر کسی اندر جهان مجنون لیلیی شدند عارفان لیلی خویش و دم به دم مجنون خویش مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams باقی عمر از تو نخواهم برید حلقه به گوش توام و مرتهن حافظ، دیوان غزلیات، غزل شمارهٔ ۳۱۶ Poem (Qazal)# 316, Divan e Hafez حافظ از جور تو حاشا که بگرداند روی من از آن روز که در‌ بند توام آزادم مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۳۱۵۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #3153 تو ز طفلی چون سبب‌ها دیده‌يی در سبب از جهل بر چفسیده‌‌يی با سبب‌ها از مسبب غافلی سوی این روپوش‌ها زان مایلی چون سبب‌ها رفت بر سر می‌زنی ربنا و ربناها می‌کنی رب می‌گوید برو سوی سبب چون ز صنعم یاد کردی ای عجب گفت زین پس من تو را بینم همه ننگرم سوی سبب و آن دمدمه گویدش ردوا لعادوا کار توست ای تو اندر توبه و میثاق سست حضرتِ پروردگار که به سست ایمانی چنین بنده‌ای واقف است می فرماید: هرگاه تو را به عالمِ اسباب باز گردانم، دوباره مفتون همان اسباب و علل ظاهری می شوی و مرا از یاد می‌بری. کارِ تو همین است ای بندهٔ توبه شکن و سست عهد. لیک من آن ننگرم رحمت کنم رحمتم پرست بر رحمت تنم ننگرم عهد بدت بدهم عطا از کرم این دم چو می‌خوانی مرا مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۸۸۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #1880 قوم دیگر می‌شناسم ز اولیا که دهانشان بسته باشد از دعا از رضا که هست رام آن کرام جستن دفع قضاشان شد حرام در قضا ذوقی همی‌ بینند خاص کفرشان آید طلب کردن خلاص حسن ظنی بر دل ایشان گشود که نپوشند از غمی جامه کبود مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۰۸۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4088 گفت ای یاران از آن دیوان نیم که ز لاحولی ضعیف آید پیم مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۱۲۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4126 از گمان و از یقین بالاترم وز ملامت بر نمی‌گردد سرم قرآن کریم، سورهٔ مائده (۵)، آیه ۵۴ Quran, Sooreh Al-Maida(#5), Line #54 « يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ۚ » « پیکار کنند در راهِ خدا و نترسند از سرزنشِ سرزنشگران » مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۴۱۲۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #4128 پا نهم گستاخ چون خانه روم پا نلرزانم نه کورانه روم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams می‌نرمد شیر من از آتشت می‌نرمد پیل من از کرگدن مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۲۵۲۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #2528 شهر ما فردا پر از شکر شود شکر ارزان‌ست ارزان‌تر شود در شکر غلطید ای حلواییان همچو طوطی کوری صفراییان نیشکر کوبید کار این است و بس جان برافشانید یار اینست و بس مولوی، مثنوی، دفتر پنجم، بیت ۴۹۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #5, Line #494 گر رهایی بایدت زین چاه تنگ ای برادر رو بر آذر بی‌درنگ مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۱۳۸۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #1389 سهل شیری دان که صف‌ها بشکند شیر آن است آن که خود را بشکند مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۹۳۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2935, Divan e Shams تا هیچ سست پایی در کوی تو نیاید پیش تو شیر آید شیری و شیرزادی مولوی، مثنوی، دفتر چهارم، بیت ۳۰۷۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #4, Line #3073 لیک تو آیس مشو هم پیل باش ور نه پیلی در پی تبدیل باش مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams تو گل و من خار که پیوسته‌ایم بی‌گل و بی‌خار نباشد چمن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۵۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2155, Divan e Shams سایه و نور بایدت هر دو بهم ز من شنو سر بنه و دراز شو پیش درخت اتقوا مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۱۴۶۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #1466 چون شنیدی شرح بحر نیستی کوش دایم تا بر این بحر ایستی چونکه اصل کارگاه آن نیستی‌ست که خلا و بی‌نشان‌ است و تهی‌ست جمله استادان پی اظهار کار نیستی جویند و جای انکسار لاجرم استاد استادان صمد کارگاهش نیستی و لا بود هر کجا این نیستی افزون‌ترست کار حق و کارگاهش آن سر است مولوی، مثنوی، دفتر دوم، بیت ۱۹۳۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #2, Line #1939 هر کجا دردی دوا آنجا رود هر کجا پستی است آب آنجا دود آب رحمت بایدت رو پست شو وانگهان خور خمر رحمت مست شو رحمت اندر رحمت آمد تا به سر بر یکی رحمت فرو ما ای پسر مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۳۲۰۱ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3201 آینه هستی چه باشد نیستی نیستی بر گر تو ابله نیستی مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۳۲۰۴ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3204 نیستی و نقص هرجایی که خاست آینه خوبی جمله پیشه‌هاست مولوی، مثنوی، دفتر اول، بیت ۳۲۱۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #3212 هر‌ که نقص خویش را دید و شناخت اندر استکمال خود دو اسبه تاخت زآن نمی‌پرد به سوی ذوالجلال کو گمانی می‌برد خود را کمال علتی بتر ز پندار کمال نیست اندر جان تو ای ذودلال مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۵۸۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 588, Divan e Shams چو گلزار تو را دیدم چو خار و گل بروییدم چو خارم سوخت در عشقت گلم بر تو نثار آمد مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams جان من و جان تو هر دو یکی‌ست گشته یکی جان پنهان در دو تن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۴۵۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 1458, Divan e Shams جان من و جان تو گویی که یکی بوده‌ست سوگند بدین یک جان کز غیر تو بیزارم مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams جان من و تو چو یکی آفتاب روشن ازو گشته هزار انجمن مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۱۷ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2117, Divan e Shams جان مرا از تن من بازخر تا برهد جان من از ننگ من مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۴۵۷۹ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #4579 ما رمیت اذ رمیتی فتنه‌ای صد هزاران خرمن اندر حفنه‌ای قرآن کریم، سوره انفال (۸) ، آیه ۱۷ Quran, Sooreh Al-Anfaal(#8), Line #17 « مَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ رَمَىٰ » « ای پیامبر، تو تیر نپراندی آنگاه که تیر پراندی بلکه این خدا بود که تیر (به سوی مشرکان) پراند. » آفتابی در یکی ذره نهان ناگهان آن ذره بگشاید دهان ذره ذره گردد افلاک و زمین پیش آن خورشید چون جست از کمین مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams وقت حضور تو دوتا گشت جان رسته شد از تفرقه خویشتن مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۱۶۴۳ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #1643 لیک حاضر باش در خود ای فتی تا به خانه او بیابد مر تو را ورنه خلعت را برد او بازپس که نیابیدم به خانه‌ هیچکس مولوی، مثنوی، دفتر ششم، بیت ۸۲۶ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #6, Line #826 دیده‌يی کو از عدم آمد پدید ذات هستی را همه معدوم دید منسوب به مولانا دیده‌يی خواهم که باشد شه‌شناس تا شناسد شاه را در هر لباس مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۲۱۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 2108, Divan e Shams تن زدم از غیرت و خامش شدم مطرب عشاق بگو تن مزن مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۱۲۰۸ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #1208 غیر نطق و غیر ایما و سجل صد هزاران ترجمان خیزد ز دل‌‌ حافظ، دیوان غزلیات، غزل شمارهٔ ۱۲۳ Poem (Qazal) # 123, Divan e Hafez مطرب عشق عجب ساز و نوایی دارد نقش هر نغمه که زد راه به جایی دارد مولوی، مثنوی، دفتر اوّل، بیت ۱۶۲۲ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #1, Line #1622 چون تو گوشی او زبان نی جنس تو گوش‌ها را حق بفرمود انصتوا مولوی، دیوان شمس، غزل شمارهٔ ۱۳۹۵ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Qazal) # 1395, Divan e Shams مطرب عشق ابدم زخمه عشرت بزنم ریش طرب شانه کنم سبلت غم را بکنم مولوی، مثنوی، دفتر سوم، بیت ۱۶۵۰ Rumi (Molana Jalaleddin) Poem (Mathnavi), Book #3, Line #1650 تشبیهِ بند و دامِ قضا، به صورت پنهان، به اثر پیدا بینی اندر دلق مهتر زاده‌‌یی سر برهنه در بلا افتاده‌یی در هوای نابکاری سوخته اقمشه و املاک خود بفروخته خان‌ومان رفته شده بدنام و خوار کام‌دشمن می‌رود ادباروار زاهدی بیند بگوید ای کیا همتی می‌دار از بهر خدا کاندرین ادبار زشت افتاده‌ام مال و زر و نعمت از کف داده‌ام همتی تا بوکه من زین وارهم زین گل تیره بود که برجهم این دعا می‌خواهد او از عام و خاص کالخلاص والخلاص والخلاص دست باز و پای باز و بند نی نى موکل بر سرش نى آهنی از کدامین بند می‌جویی خلاص وز کدامین حبس می‌جویی مناص بند تقدیر و قضای مختفی که نبیند آن بجز جان صفی گرچه پیدا نیست آن در مکمن است بدتر از زندان و بند آهن است زآنکه آهنگر مر آن را بشکند حفره‌گر هم خشت زندان برکند ای عجب این بند پنهان گران عاجز از تکسیر آن آهنگران دیدن آن بند احمد را رسد بر گلوی بسته حبل من مسد دید بر پشت عیال بولهب تنگ هیزم گفت حماله حطب قرآن كريم، سورهٔ مسد (۱۱۱)، آيات ۴ و ۵ Quran, Sooreh Al-Masad(#111), Line #4-5** « وَامْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَبِ. فِي جِيدِهَا حَبْلٌ مِنْ مَسَدٍ. » « و زنش هيزم‌كش است و بر گردن ريسمانى از ليفِ خرما دارد. » حبل و هیزم را جز او چشمی ندید که پدید آید برو هر ناپدید باقیانش جمله تاویلی کنند کین ز بیهوشی‌ست و ایشان هوشمند لیک از تاثیر آن پشتش دوتو گشته و نالان شده او پیش تو
Tags 912

Comments

Be the first to comment

Parviz Shahbazi
Ganje Hozour Program #912
برنامه شماره ۹۱۲ گنج حضور
Category:
برنامه های تصویری گنج حضور
برنامه های تصویری ۱۰۰۰ - ۹۰۱
Views: 3,700
Submitted by: , Apr 14 2022

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #996
برنامه شماره ۹۹۶ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #902
برنامه شماره ۹۰۲ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #938
برنامه شماره ۹۳۸ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #969
برنامه شماره ۹۶۹ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #966
برنامه شماره ۹۶۶ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #984
برنامه شماره ۹۸۴ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #901
برنامه شماره ۹۰۱ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #933
برنامه شماره ۹۳۳ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #910
برنامه شماره ۹۱۰ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #913
برنامه شماره ۹۱۳ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #995
برنامه شماره ۹۹۵ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #951
برنامه شماره ۹۵۱ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #927
برنامه شماره ۹۲۷ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #975
برنامه شماره ۹۷۵ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #914
برنامه شماره ۹۱۴ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #985
برنامه شماره ۹۸۵ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #905
برنامه شماره ۹۰۵ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #930
برنامه شماره ۹۳۰ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #962
برنامه شماره ۹۶۲ گنج حضور

Parviz Shahbazi Ganje Hozour Program #980
برنامه شماره ۹۸۰ گنج حضور

BOOKMARK VIDEO/AUDIO:

حمایت گنج حضور

بیننده عزیز برنامه گنج حضور:

با سلام و احوالپرسی، با تشکر و قدردانی ازشما که این برنامه را تماشا می کنید، از شما تقاضا داریم که عضو خانواده گنج حضور شوید و به هر اندازه که می توانید و می خواهید این برنامه و تلویزیون را ،هر ماهه، حمایت مالی کنید. لطفاً به این امر مهم توجه فرمایید که برای ادامه خدمات فرهنگی این تلویزیون حمایت مالی اشخاصی که از آن استفاده می کنند، ضروری است. این تلویزیون منبع دیگری برای درآمد ندارد. لطفاً تصمیم خود را در این مورد به ایمیل: support@parvizshahbazi.com اطلاع دهید.

در صورت لزوم با ‍پشتیبانی گنج حضور با شماره 001-438-686-7580 تماس بگیرید.

حمایت مالی به روشهای آسان زیر امکان پذیر است:

۱- از طریق کردیت کارت و Paypal

۲- از طریق دادن کردیت کارت خودتان به ما، تا هر ماهه به مقداری که شما می خواهید، بعنوان حق عضویت، چارج شود.

۳- از طریق فرستادن چک به آدرس زیر:

Parviz Shahbazi

P.O. Box 745 Woodland Hills, CA

91365 USA.

۴- از طریق فرستادن پول نقد به حساب بانکی گنج حضور، از تمام نقاط دنیا غیر از ایران، یا واریز (Deposit) کردن از نقاط مختلف آمریکا یا کانادا، به شرح زیر:

WELLS FARGO BANK

6001 Topanga Canyon Blvd
Woodland Hills, CA

91367 USA.

Beneficiary Name: TREASURE OF PRESENCE FOUNDATION, INC.

Account #: 9375957264 Routing: 121000248

Swift #WFBIUS6S